हरिभक्त घिमिरे, प्रबन्ध निर्देशक- जंगल सफारी लज, सौराहा
चितवनको सौराहाका पुराना पर्यटन व्यवसायी हुनुहुन्छ हरिभक्त घिमिरे । उहाँ अहिले जंगल सफारी लजका प्रबन्ध निर्देशक हुनुहुन्छ । तीन कार्यकालसम्म क्षेत्रीय होटल संघ चितवनको नेतृत्वसमेत सम्हाल्नुभएका घिमिरेले अनलाइनखबरका लागि नविन अर्यालसँग कुराकानी गर्दै करिब ९० को संख्यामा रहेका सौराहाका होटलसम्बन्धी रोचक जानकारी दिनुभयो ।
सौराहामा पर्यटकीय गतिविधिहरु कत्तिको बढ्दै गइरहेको छ ?
जव चितवन राष्ट्रिय निकुञ्जभित्र (त्यतिबेला निकुञ्ज घोषणा भइसकेको थिएन) टाइगर टप्स होटल सञ्चालनमा आयो, अनिमात्र चितवनमा पर्यटन व्यवसायको सुरुवात भएको हो । चितवनको पर्यटन व्यवसायलाई अहिलेसम्मको अवस्थामा ल्याई पुर्याउन टाइगर टप्सको ठूलो भूमिका रहेको छ । सरकारले चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज घोषणा गरेपछि यहाँ पर्यटकहरुको चहल-पहल बढ्न थाल्यो । चितवनमा २०३१ सालदेखि पर्यटन व्यवसाय सुरु भएको हो ।
मुलुकभित्र भएको १० वर्षे द्वन्द्वले यस क्षेत्रको पर्यटन व्यवसाय सुस्ताएको थियो । जब देशमा शान्ति प्रकृया सुरु भयो अनि पर्यटक आगमन विस्तारै बढ्न थाल्यो । अहिले त सौराहा नेपालकै तेश्रो महत्वपूर्ण पर्यटकीय गन्तव्य बन्न सफल भएको छ । सौराहा आउने अधिकांश पर्यटकहरु चाइनिज हुन्छन, अन्य देशका पर्यटकहरु पनि सौराहाको वाइल्ड लाइफमा रमाउन आउने गर्छन् । पछिल्लो समय नेपालीहरुमा पनि घुम्न जाने संस्कृति बस्न थालेपछि सौराहा घुम्न आउने आन्तरिक पर्यटकहरुको संख्या पनि उल्लेख्य देखिन्छ । नेपाल घुम्न आउने विदेशी पर्यटक एकपटक सौराहा आउने गरेका छन् ।
गत साल जब निकुञ्जभित्रका होटलहरु बन्द भए । अनि संचारमाध्यमहरुले चितवनका होटलहरु बन्द भएको समाचार सम्प्रेषण गरे, यसैको प्रभावले गत वर्ष सौराहा आउने पर्यटकको संख्यामा १६ हजारले गिरावट आयो । होटल त निकुञ्जभित्रका मात्र बन्द भएका हुन, बाहिर त झनै थपिदै गएका छन् । सरकारले अन्तर्राष्ट्रिय जगतमा चितवनका सबै होटल बन्द भएका होइनन् भनेर प्रचार-प्रसार गरिदिनुपर्छ । अनि पर्यटक आगमन बढ्नेछ ।
अन्य देशका पर्यटकको तुलनामा चाइनिज पर्यटक बढी आउनुको कारण के हो ?
चाइना र नेपालको दुरी अन्य देशहरुको तुलनामा निकै कम रहेको छ । चाइनिजहरु नेपाल घुम्न आउँदा सस्तो पर्न जान्छ । कम पैसामा नेपाल भ्रमण गर्न सकिने हुँदा चाइनिज पर्यटकहरुको संख्या अन्य देशका पर्यटकहरुको तुलनामा बढी भएको होला ।
सौराहा पर्यटकहरुका लागि कस्तो गन्तव्य हो ?
सौराहा नेपालमा मात्र नभएर विश्वभर वाइल्ड लाइफ पर्यटनमा प्रशिद्धी कमाएको पर्यटकीय गन्तव्य हो । सौराहा नेपालको केन्द्र विन्दुमा पर्छ । नेपालको मुख्य पर्यटकीयद्वार राजधानीबाट नजिक रहेको र यातायातको सुविधा भएको हुँदा सौराहा सहजरुपमा भ्रमण गर्न सकिन्छ । सौराहा महेन्द्र राजमार्गबाट जम्मा ६ किलोमिटरको दुरीमा पर्छ । त्यसमाथि पोखराबाट पनि सौराहा नजिक पर्ने हुँदा त्यहाँ पुगेका पर्यटक पनि सोझै सौराहा हानिन्छन् ।
सौराहा निकुञ्जको प्रवेशद्वार भएकाले पनि निकुञ्जमा सफारी गर्न चाहानेहरुलाई यस क्षेत्र उपर्युक्त रहेको छ । यहाँ निकुञ्जमात्र नभएर आफ्नै सामुदायिक वनहरु छन् । व्यवसायीहरुले सामुदायिक वनमा हात्ती सफारी गराउने गर्छन् । निकुञ्जमा पाइने सबै जनावर पंक्षी सामुदायिक वनमा पनि पाइन्छन् । निकुञ्जभित्र सरकारले अहिले निजी क्षेत्रका हात्ती प्रवेश गर्न दिँदैनन् ।
सौराहामा देशकै एकमात्र हात्ती र गोही प्रजनन केन्द्र रहेको छ । यहाँ रहेको राप्ती नदीमा डुङ्गा सयर गरेर गैंडा, चराचुरुङ्गी, गोही प्रत्यक्ष रुपमा अवलोकन गर्न सकिन्छ । यहाँ ५ सयभन्दा बढी प्रजातीका चराहरु पाइन्छन् । निकुञ्जभित्र पनि वाघको संख्या बढेको तथ्याङ्कले देखाएको छ । हात्ती चढेर जंगल घुम्न गई जनावर र पंक्षी हेर्न पाउनु नै यहाँको मूख्य आकर्षण हो ।
यहाँ थारु म्यूजियम रहेको छ, कल्चरल प्रोग्राम देखाइन्छ, अत्याधुनिक सुविधा सम्पन्न होटलहरु रहेका छन् । यिनै विशेषताको कारण सौराहा पर्यटकहरुका लागि एक पटक पुग्नै पर्ने गन्तव्य हो ।
सौराहा घुम्न आउने पर्यटक कत्तिको सन्तुष्ट भएर फर्किने गरेका छन् ?
सौराहा घुम्न आउने पर्यटकहरुमध्ये ९९ प्रतिशत पर्यटक खुशी नै भएर फर्किने गरेको पाएका छौं । उनीहरुलाई हामीले यहाँको वाइल्ड लाइफमा मज्जाले रमाउने सक्ने वातावरण सिर्जना गरिदिने गरेका छौं । कतिपय पर्यटक बेखुशी हुने भनेको व्यवसायीहरुले धेरै पैसा लिएर कम सेवा-सुविधा उपलब्ध गराएर मात्र हो । पर्यटकले पैसा तिरेअनुसारको सेवा-सुविधाहरु पाएमा खुशी हुन्छन् । राजधानीका ५ तारे होटलसम्मले दिने सबै सेवा-सुविधाहरु यहाँका होटलहरुले पनि दिन सक्छन् । यहाँका होटलहरु अत्याधुनिक सुविधा सम्पन्न रहेका छन् ।
सौराहाका पर्यटन व्यवसायी खाली एउटैमात्र प्याकेज बेच्ने गरेका छन्, नयाँ प्याकेज ल्याउन सकेनन भन्ने आरोप छ नी ?
हामीले नयाँ-नयाँ प्याकेज बनाउन दीर्घकालीन योजना बनाइरहेका छौं । यहाँ वाइल्ड लाइफमात्र नभएर धार्मीक पर्यटकहरु पनि भित्राउने हाम्रो लक्ष्य छ । सौराहाबाट देवघाट नजिक पर्ने हुँदा त्यहाँ घुमाउन लैजाने, सिराईचुली घुमाउन लैजाने -जहाँबाट सनराइज हेर्न सकिन्छ), अन्य सामुदायिक वनहरुमा पनि घुमाउन लैजाने हाम्रो लक्ष्य छ । अहिले पनि कतिपय पर्यटकहरुलाई ति क्षेत्रहरुमा लैजाने गरेका छौं । त्यस्तै, हामीले सौराहाबाट शक्तिखोर हुँदै हुग्दीसम्म सानो ट्रेकिङ रुट पनि पहिल्याएका छौं । उक्त ट्रेकिङ रुटमा पर्यटक लैजान सकेमा उनीहरुको वसाई लम्बाउन सकिन्छ ।
त्यसैगरि, हामीले सौराहामा वाइल्ड लाइफ, थारु संस्कृतीबाहेक अन्य मनोरञ्जनात्मक तथा भुल्न सक्ने ठाउँ नभएको भन्दै गुनासो आउन थालेपछि चिल्ड्रेन पार्क, वाटर पार्क बनाउने सोचाईमा छौं । यी पार्क संचालनमा ल्याउन ठूलो लगानी चाहिने हुँदा १५/२० जना पर्यटक मिलेर पार्क संचालन गर्ने लक्ष्य बनाएका छौं । हामीले यो सोँच ३/४ वर्षदेखि बनाउँदा-बनाउँदै पनि पछि परिरहेका छौं । यस बीचमा सौराहा जग्गाको मूल्य हृवात्तै बढेको छ । पायक पर्ने ठाउँमा जग्गा लिन कठिन छ । तर, हामीले पार्क बनाएरै छाड्छौं । सौराहामा बढ्दै गइरहेको होटल व्यवसायलाई धान्न पनि नयाँ-नयाँ प्रोडक्ट ल्याएर पर्यटक आकषिर्त गर्नुपर्ने आवश्यकता हामी सामु रहेको छ ।
चितवन भन्ने वित्तिकै हात्ती चढेर निकुञ्ज सफारी भन्ने बुझिन्छ, तर पर्यटकहरु हात्ती चढेर निकुञ्ज घुम्न नपाउँदा निरास बनेको पाइन्छ ?
निकुञ्ज विभाग, वन मन्त्रालय र पर्यटन मन्त्रालयले यस विषयमा सोच्नुपर्ने हो । अहिले निकुञ्जले निजी हात्तीहरु भित्र लैजान नदिएपछि पर्यटकलाई निकुञ्जभित्र घुमाउन सकेका छैनौं । निकुञ्जभित्र जान खोज्नेहरुको संख्या ठूलो हुन्छ, तर लैजान निकुञ्जले दिँदैन् । पर्यटकहरुले निकुञ्ज गाडीबाटमात्र घुम्न पाउँछन् । हामीले निजी हात्तीहरुलाई पनि पैशा तिरेर निकुञ्ज प्रवेश गर्न दिन माग गर्दै आएका छौं । सरकारले यस विषयमा स्पष्ट निर्णय गरेको छैन् । निकुञ्जसँग भएका हात्तीहरु पनि अहिले जंगल संरक्षणका लागि गस्ती गर्न भन्दै विभिन्न चेकपोष्टमा राखेका छन् ।
सौराहामा रहेका होटलहरुले एक दिनमा कति पर्यटकहरुलाई सेवा दिन सक्छन् ?
सौराहा साना-ठूला गरी ९० वटा होटलहरु रहेका छन् । धेरैजसो सञ्चालनमा आइसकेका छन् भने केही होटल यसै वर्षभित्रमा सञ्चालनमा आउने तयारीमा रहेका छन् । यहाँका होटलहरुले २५ सय जनासम्म पर्यटकहरुलाई एकै दिनमा सेवा पुर्याउन सक्छन् ।
पर्यटक आकर्षण गर्न सौराहामा पनि डान्स, डिस्को र दोहोरी रेष्टुरेन्टहरु चलाउनुपर्ने कुरा उठेको रहेछ नि ?
हेर्नुहोस, म सौराहामा डान्स, डिस्को र दोहोरी रेष्टुरेन्ट खोल्न दिने पक्षमा छैन । सौराहा वाइल्ड लाइफ पर्यटकीय क्षेत्र हो । यहाँ आउने पर्यटक जंगलमा जनावर र पंक्षीसँग रमाउन आउने हुन् । यस्ता रेष्टुरेन्ट खोलेमा समग्र गाउँमा डिस्टर्ब हुन्छ । हामीले गाउँलेलाई डिस्र्टब हुन्छ भनेर १० बजेपछि जेनेरेटर चलाउँदैनौं । राति १० बजेपछि होटलहरु बन्द हुन्छन् । रातभरी डिस्को, डान्समा बसेर मद्यपान गर्दा होहल्ला हुन्छ । यस्तो कार्यले २/४ जना व्यवसायीहरुलाई बाहेक कसैलाई पनि फाइदा हँुदैन ।
प्रशंग बदलौं, तपाईले सौराहामा होटल व्यवसाय गर्न थालेको कति भयो ?
मैले ०४० सालदेखि पार्टनरसीपमा होटल व्यवसाय सुरु गरेको हुँ । ३० वर्षको अन्तरालमा हामीले पर्यटकबाट अनुचित फाइदा नलिई ६ वटा होटल विस्तार गरिसक्यौं । ४ वटा होटल सौराहामा, एउटा बर्दियामा र एउटा होटल पोखरामा रहेको छ । पार्टनरहरुले एउटा-एउटा होटल जिम्मा लिएर संचालन गरिरहेका छौं । ६ वटा होटलहरुमा झण्डै डेढ सय जनालाई रोजगारी दिएका छौं ।
जंगल सफारी लजले कस्ता-कस्ता सुविधाहरु प्रदान गर्दै आएको छ ?
हाम्रो लज सौराहामा औंलामा भाँचेर गन्न सकिनेमध्येको एउटा होटल हो । हामीले हरेक कोठामा एसी र टिभीको व्यवस्था गरेका छौं । हाम्रो सेवा पनि चुस्त दुस्त रहेको छ । कर्मचारी तालिम प्राप्त र अनुभवी भएका कारण पर्यटकले के चाहान्छन त्यो सेवा उपलब्ध गराउन सक्षम छन् । बाटोमा रहेपनि हाम्रो होटल निकै शान्त रहेको छ । ठूला कोठा भएका कारण एउटा कोठाबाट अर्को कोठामा डिस्टर्ब हुँदैन् ।
एक दिनमा कति पर्यटकहरुलाई सेवा उपलब्ध गराउन सक्नुहुन्छ ?
हामीसँग अहिले ३४ वटा कोठा रहेका छन् । प्रत्येक कोठामा २ जनाको दरले बस्दा एकैदिन ६४ जना पर्यटकलाई सेवा दिन सकिन्छ । हामीले पहिला २० वटा कोठा हुँदा वर्षमा सरदर ३ हजार पर्यटकलाई सेवा दिने गथ्यौर्ं । यसपटक १४ वटा कोठा थप हुँदा संख्या पक्के बढ्ने छ । हाम्रो होटल १० कठ्ठामा बनेको भएपनि सबै सुविधाहरु रहेका छन् । यहाँ एक सयजना क्षमताको सेमिनार हल रहेको छ । सुन्दर गार्डेन र २ वटा हात्ती र जीपहरु रहेका छन् । हामीसँग ४ हजार रुपैयाँसम्मका रुमहरु रहेका छन् ।
होटल व्यवसाय सुरु गरेको ३ दशक बितिसकेछ, कत्तिको सन्तुष्ट हुनुहुन्छ ?
यस व्यवसायबाट म पूर्णरुपमा सन्तुष्ट छु । कमाइ पनि राम्रो भइरहेको छ । अब मैले होटल विस्तार गर्ने भन्दा पनि सेवा-सुविधाहरु थप गर्नेमा केन्दि्रत हुनेछु ।
चितवनको सौराहाका पुराना पर्यटन व्यवसायी हुनुहुन्छ हरिभक्त घिमिरे । उहाँ अहिले जंगल सफारी लजका प्रबन्ध निर्देशक हुनुहुन्छ । तीन कार्यकालसम्म क्षेत्रीय...
Manche le wah Casino kholi sakyo khoknu huncha sir pani.
yi budha bahulaye jasto chha yar! jamana kata pugi sakyo ahile pani uskai paalako kura garera hunchha! pagal baa!
Sir Management vanako k po ho??? if all the resource can be utilized in right way it may possible to work???
Paila Resource management tira lagnu paro ni pagal budo>>>>
aba ta jaruri bhai sakyo